Tıbbi Biyoloji Ders Notları: Organeller ve Sitoplazma
Ekim 10, 2021
![]() |
business |
Endoplazmik Retikulum
- ER üzerinde taşıdığı enzim ve proteinlerden dolayı kimyasal tepkime ve sentezlenen maddelerin depo edildiği bir sitoplazma iskeletidir.
- Eritrosit, trombositler ve bakteriler hariç bütün hayvan
ve bitki hücrelerinde
- Hücre zarı ile nükleus zarı arasında uzanan ince
kanalcık ve kesecikler
- ER kanalları endoplazmik matriks sıvı ile doludur bunun sebebi sitoplazmaya difüzyonu kolaylaştırmak.
- ER sitoplazma içinde kafes gibi bir zar sistemi meydana getirdikten sonra çekirdek dış zarında son bulur.
- İnce kanalcık ve keseciklerden yapılmış zar sistemine denir.
- Kanalcık ve sisterna adı verilen yassı keseciklerden
oluşur
- ER üzerinde granülalar seklinde ribozom taneciklerinin
bulunup bulunmamasına göre iki tiptir: Düz ve Granüllü ER
Düz veya Granülsüz ER
👉 Düz ERde sentez işi ernin zar kısmında olur. Yağ yapılı maddelerin sentezinde aktif rol alır. Örneğin:
Karaciğer Paranşim Hücreleri, Yağ hücreler, Steroid hormon sentezleyen endokrin bezler.
Kanallar (sisternalar); hücre içi madde dağıtımını ve taşınımını, hücrede asidik ve bazik tepkimelerin birbirini etkilemeden bir çeşit odacıklar içinde oluşmasını ve hücrenin mekanik etkilere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar
Kanalcıklar sistemi sabit değildir, gelişim ve işlev durumuna göre yapısı hızla değişebilir. • Hücre bölünürken kaybolur, daha sonra yeniden oluşur. • Hücre yaşlandıkça ER'un işlevleri ve kanalcıkların birbiriyle ilişkisi azalır
Karbonhidrat ve lipit sentezi yapan hücrelerde daha çok bulunur. • Granülsüz endoplazmik retikulum özellikle kas hücrelerinde kalsiyum depolar
Granüllü Endoplazmik Retikulum
- Endoplazmik retikulum ağsı yapısı üzerinde ribozom taşıyan tiplerine granüllü endoplazmik retikulum denir. Bu tip endoplazmik retikulumlar protein sentezinde görevlidirler.
- Sentezledikleri proteinleri küçük veziküllere yüklenip Golgi aygıtına taşınırlar. Protein sentezinde görevli olan hücrelerde daha fazla görülürler
- pankreas hücreleri, ipek böceği hücreleri
- nucleus dış zarıyla ilişkilidirler.
Peroksizom Görevleri
- Katalaz enzimleri sayesinde alkol, ilaç gibi zararlı maddelerin toksik etkilerini yok eder.
- Katalaz enzimi sayesinde zehirli bir madde olan hidrojen peroksiti (H2O2) su ve oksijene ayrıştırıp zararsız hale getirir.
- Bazı peroksizomlar ise yağ asitlerini daha küçük moleküllere dönüştürerek mitokondrinin kullanabileceği boyutlara getirir.
- Yağ asitlerinin şekerlere kırılmasını sağlar.
- Oksijen kullanarak molekülleri parçalarlar.
Bitki hücrelerinde peroksizomların görevlerine örnek vermek gerekirse;
- Filizlenen tohumlardaki glioksilat döngüsü (“glioksizom”),
- Yapraklardaki fotosolunum,
- Tripanazomatidlerdeki glikoliz(“glikozom”)
- Bazı mayalardaki metanol veya amin oksidasyonu ile asimilasyonu
0 yorum