Sohbetin Özellikleri Şunlardır:
Çoğunlukla, günlük konuların işlendiği sohbet yazılarında konuşma senli benli bir anlatım yolu seçilir.
Yazar deyimlerden, atasözlerinden, hatıralardan, halk fıkralarından, nüktelerden, özlü sözlerden çokça yararlanır.
Sohbet türü yazılarda herkesi ilgilendiren konular seçilir.
Cümleler, konuşma üslubundadır ve genellikle devriktir.
Yazar karşısında biri varmış gibi sorular sorar, cevaplar verir, düşüncelerini günlük konuşma dili içtenliği içerisinde açıklar.
Sohbetlerde konu uzatılmaz, fazla ayrıntıya girilmez, sadece konuya dikkat çekilir, anlatılanlar kanıtlanmaya çalışılmaz, anlatılanlara inanılması için bir gayret ortaya konmaz.
Amaç, okuyucuyu konu üzerinde düşünmeye davet etmektir.
Bu yazılar gazete ve dergilerde yayımlanabildiği gibi yazar bu yazıları ayrıca bir kitap olarak da basabilir.
Sohbet türünde makalede olduğu gibi giriş gelime ve sonuç bölümleri bulunur; ancak karşılıklı konuşma havası içinde yazılması ve açıklanan düşüncelerin ispatlanma gereği duyulmadan anlatılması yönünden makaleden ayrılır.
Yazar sohbet türünde genellikle kişisel düşüncelerini anlatır, bu yüzden de sohbet türü öznel bir anlatıma sahiptir.
Sohbet – Deneme Farkı
Sohbette yazarın okuyucuyla konuşuyormuş gibi bir anlatımı vardır. Denemede ise yazarın kendi kendisiyle konuşuyormuş gibi bir anlatımı vardır.
Sohbette nüktelerden, halk söyleyişlerinden, fıkralardan yararlanılır. Sohbetin dili ve anlatımı yalındır. Denemede ise daha ciddî bir dil kullanılır.
Sohbette kısa ve yüzeysel bir anlatım vardır. Amaç, yazarın okuyucuyu kendi düşüncesine çekmesi veya kendi düşüncesi doğrultusunda düşünmesini sağlamasıdır. Denemede ise derinlemesine bir anlatım vardır ve okuyucuyu etkilemek, yönlendirmek gibi bir amaç güdülmez.
Deneme ile Fıkra Arasındaki Farklar
Deneme ve fıkra birbirine benzer iki yazı türüdür. Ancak aşağıdaki küçük farklar bulunmaktadır:
Fıkra çoğunlukla güncel olaylar ile ilgilidir, deneme ise daha genel konuları işler. Bu nedenle deneme yazısı daha kalıcı bir yazıdır
Fıkra gazete ve dergi yazısıdır. Deneme genel bir yazıdır. Örneğin doğrudan bir kitap içinde olabilir
Fıkrada edebi kaygı çok fazla gözetilmez, deneme ise daha çok edebi değeri olan yazılardır
Deneme daha çok okuyucuyu düşündürmeye çalışır.
Fıkra - Sohbet Farkı
Fıkra tarzı yazılar üslup olarak sohbete benzese de aralarında önemli farklar vardır. Sohbette, fıkradan farklı olarak, karşılıklı konuşma üslubu vardır. Yazar karşısında biri varmış gibi sorular sorar, cevaplar verir. Fıkralarda yazar serbest bir anlatımla düşüncelerini okuyucuya benimsetmeye çalışır. Sohbetlerin dışa dönük bir yapısının olması da onun fıkradan ayrılan yönlerinden bir diğeridir. Fıkra, bir gazete yazı türüdür; sohbet ise gazete yazı türü değildir.
FIKRA, SOHBET, DENEME ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
*Fıkra, deneme ve sohbet türlerinin ortak noktaları şunlardır:
-Fıkra, deneme ve sohbette konu sınırlaması yoktur.
-Bu üç tür de düşünceye dayalı yazılardır ve gazete çevresinde gelişen türlerdir.
-Uzun olmayan fakat etkili bir içeriğe ve üsluba sahip türlerdir.
*Fıkra, deneme ve sohbet türlerinin farklı noktaları ise şunlardır:
-Sohbette yazar okurla konuşuyormuş gibi bir üslubu benimserken denemede kendi kendisiyle konuşuyormuş gibi bir üslubu benimser.
-Deneme türünde ele alınan düşünce, derinlemesine irdelenirken sohbette derinlemesine bir irdeleme söz konusu değildir.
-Deneme yazarı okuru kendi düşüncesine çekmeyi amaçlamazken sohbet yazarı okuru konu üzerinde düşündürmeye çalışır.
-Fıkra, etkisi uzun süren bir yazı türü değilken sohbet ve deneme hemen hemen her zaman okunabilen türlerdir.
-Sohbette yazar, karşısında biri varmış gibi sorular sorar, sorulara cevaplar verir; fıkrada ise yazar, samimi bir dille konusunu işler, okura doğrudan seslenmez.
